DÖNEMİN KRONOLOJİSİ

DÖNEMİN KRONOLOJİSİ DEVLET ADAMLARI DİPLOMATİK TEMSİLCİLER EĞİTİM KRONOLOJİSİ ULAŞIM KRONOLOJİSİ
SOSYAL HİZMETLER MİMARİ VE TEKNİK PROJELER BİBLİYOGRAFYA

  • 1839 II. Mahmud’un ölümü, Abdülmecid’in tahta çıkışı

  • 1840-41 Mısır krizinin çözüme bağlanması

  • 1842 Abdülmecid’in ikinci oğlu Abdülhamid’in doğumu (Eylül)

  • 1853 - 56 Kırım Savaşı

  • 1856 Hatt-ı Hümayun: Paris Kongresi ve Antlaşması

  • 1861 Abdülmecid’in ölümü, Abdülaziz’in tahta çıkışı

  • 1867 Abdülaziz’in Avrupa seyahati

  • 1869 Süveyş Kanalı’nın açılışı, Fuad Paşa’nın ölümü

  • 1875 Hersek isyanı (Ağustos); Osmanlı Devleti’nin moratoryum ilanı (Ekim)

  • 1876 Abdülaziz’in hal edilmesi ve V. Murad’ın tahta çıkışı (Mayıs)
    Yunanistan karşı açılan savaşın başlangıcı (Temmuz)
    Murad’ın hal edilmesi ve Abdülhamid’in tahta çıkışı (Ağustos)
    Midhat Paşa sadrazam, Kanun-ı Esasi’nin ilanı,
    Tersane Konferans (Aralık)

  • 1877 Konferansın başarısızlığa uğraması (Ocak)
    Midhat Paşa’nın sürgüne gönderilmesi (Şubat)
    Meclis-i Mebusan’ın toplanması (Mart)
    Osmanlı-Rus Savaşı (Nisan)
    Osman Paşa’nın Plevne direnişi (Aralık)
    Meclis-i Mebusan’ın yeniden toplanması

  • 1878 Osmanlı ordularının bozgunu
    Edirne Ateşkes Antlaşması (Ocak)
    Abdülhamid'in Meclis'i dağıtması
    Ayastefanos Antlaşması (Mart)
    Ali Suavi’nin darbe girişimi (Mayıs)
    Kıbrıs’ın İngiltere’ye bırakılması (Haziran)
    Hayreddin Paşa, sadrazam
    Rumeli Demiryolları İşletme Şirketi'nin Avusturya tabiiyetine geçmesi için Babıali'den izin talebi
    Rumeli Demiryolları İşletme Şirketi’nin Avusturya tabiiyetine geçmesinin kabulü

  • 1880 Said Paşa’nın ikinci sadrazamlığı

  • 1881 Bardo Antlaşması, Tunus’ta Fransız protektorası (Mayıs)
    Midhat Paşa’nın yargılanması, mahkûm ve sürgün edilmesi
    Muharrem Kararnamesi’yle Düyun-ı Umumiye İdaresi’nin kurulması (Aralık)

  • 1882 Alman Askeri Reform Heyeti’nin göreve başlaması (Mayıs)
    İngilizlerin Mısır’ı işgal etmesi (Eylül)
    Said Paşa, sadrazam (Aralık)
    Darü’l-Fünun ve Mekteb-i Sultani’nin bir yıl eğitime ara vermesi (Eylül)
    Dersaadet Belediye Kanunu

  • 1883 Sanayi-i Nefise Mektebi’nin açılması
    Osmanlı ordusunun Prusya askeri heyeti tarafından ıslahına başlanması

  • 1884 Midhat Paşa’nın Taif’te öldürülmesi (Mayıs)
    Asar-ı Atika Nizamnamesi’nin yayınlanması
    Maarif için yeni bir vergi konması
    Mülkiye Mühendis Mektebi'nin kurulması (Kasım)
    Mülkiye Mühendis Mektebi’nin Mühendishane-i Berri-i Hümayun’un odasında eğitime başlaması
    Mersin-Adana demiryolu hattının inşaatına başlanması

  • 1885 Sudan'da Hartum'un düşmesi (Ocak)
    Doğu Rumeli vilayeti ile Bulgar Prensliği'nin birleştirilmesi
    Van'da Armenakan Partisi'nin kurulması
    Alman Askeri Reform Heyeti'nin başına Von der Goltz'un getirilmesi
    Kamil Paşa sadarazam (Eylül)
    Mersin'den Adana istikametine vali ve yüksek memurları taşıyan trenin 1 km kadar gidip gelmesi
    Deneme seyahati bölgede ilk tren seyahati olmuştur

  • 1886 Askerlik hizmetiyle ilgili yeni yasanın çıkarılması
    Adana-Mersin demiryolu hattının tamamlanması
    Maarif Nezareti'ne bağlı olarak Mekteb-i Gayri Müslime ve ecnebi Müfettişliği'nin kurulması
    Darü'l-Muallimin'in yatılı hâle gelmesi

  • 1887 Yedikule Hava Gazı Fabrikası'nın kurulması

  • 1888 Namık Kemal'in ölümü
    Anadolu Demiryolu imtiyazının Deutsche Bank'a verilmesi;
    Orient Express'in İstanbul'a gelişi (Ağustos)
    Ziraat Bankası'nın kuruluşu
    Beyrut'ta Saint Joseph Katolik Tıp Mektebi'nin açılması
    Sirkeci gar binası inşaatına başlanması
    Avrupa hatlarıyla irtibatın sağlanması ve İstanbul'dan Viyana'ya kadar giden ilk tren
    ''Şark Expresi/Orient Express''in Sirkeci Garı'ndan hareket edişi

  • 1889 Ertuğrul firkateyninin Japonya'ya gönderilişi
    II. Wilhelm'in Osmanlı İmparatorluğuna ilk ziyareti
    Kürt aşiret reisi Musa Bey'in İstanbul'da yargılanışı
    Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de ilk Jön Türk nüvesi (Haziran)
    İdadi öğrenimine dayanan dört yıllık bir Mülkiye Baytar Mektebi'nin kurulması
    Amerikan vatandaşı Lafeyet de Feriz'e Selanik-Manastır hattının imtiyazının verilişi
    Anadolu-Osmanlı Demiryolu Anonim Şirketi kurulması, Genel Müdürlüğe Otto von Kühlmann'ın getirilmesi

  • 1890 Bulgar Makedonya ve Anadolu’da Ermeni ihtilali çetelerinin faaliyetlerini arttırmaları
    Sirkeci Garı’nın hizmete girişi
    Selanik-Manastır hattının imtiyazının Deutsche Bank'a bağlı bir Alman grubu adına hareket eden M. Alfred Kaulla'ya verilişi
    İzmit-Adapazarı demiryolu hattı hizmete girmesi

  • 1891 Hamidiye Alayları’nın kurulması
    Cevad Paşa, sadrazam
    Mülkiye Baytar Mektebi’nin Halkalı Ziraat Mektebine yatılı olarak nakledilmesi
    Kadıköy-Kurbağalıdere Havagazı Fabrikası’nın kurulması
    Hereke Fabrikası’nın halı kısmının açılması
    Adapazarı-Lefke hattının hizmete girişi
    Yafa-Kudüs hattının imtiyazının Fransızlara verilişi
    Selanik-Manastır hattının inşaatının başlaması
    Lefke-Bilecik hattının açılışı
    Yafa-Kudüs hattının açılışı

  • 1892 Aşiret Mektebi’nin kuruluşu
    Anadolu Demiryolu’nun Ankara’ya ulaşması
    Haydarpaşa-İzmit demiryolu hattının işletmeye açılması
    Orman ve Maden Mektebi’nin kapatılması
    II. Abdülhamid tarafından Yıldız’da porselen atölyelerinin kurulması
    Mudanya-Bursa hattının işletmeye açılması
    Anadolu Demiryolu Şirketi’nin ilk treninin Ankara’ya ulaşması

  • 1893 Makedonya İç Örgütü’nün kurulması
    İstanbul-Selanik demiryolu hattının yapımı
    Anadolu Demiryolu Şirketi’yle Ankara-Kayseri ve Eskişehir-Konya demiryolu imtiyaz sözleşmesinin imzalanması

  • 1894 İstanbul’da deprem (Temmuz)
    Sason’da Ermeni ayaklanması ve bastırılması (Ağustos)
    Yunanistan’da Etniki Eterya’nın kurulması
    Eskişehir-Konya demiryolu inşaatı şirketinin kurulması
    Anadolu demiryolları üzerine ilk kitap çalışmasının Kurt Zander tarafından yayınlanması
    Selanik-Manastır hattının işletmeye açılması
    Eskişehir-Kütahya hattının işletmeye açılması

  • 1895 Büyük Güçler’in Ermeni vilayetleri için bir reform programı önermesi (Mayıs)
    Said Paşa, sadrazam (Haziran’dan Ekim’e kadar)
    Hınçak Partisi’nin İstanbul’da Bâbıâli önünde düzenlediği gösteri
    Kâmil Paşa, sadrazam (Ekim- Kasım)
    Abdülhamid’in reform programını kabul edişi (Ekim)
    Doğu Anadolu’daki Ermenilere karşı girişilen faaliyetler
    Halil Rifat Paşa, sadrazam (Kasım - Kasım 1901’e kadar)
    Jön Türklerin faaliyete geçmesi, Ahmed Rıza’nın Paris’te İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni kurup Meşveret'i çıkarmaya başlaması
    Mizancı Murad’ın sürgün edilişi (Aralık)
    Sofya’da Makedonya Dış Örgütü’nün kuruluşu
    Galata rıhtımı inşaatının tamamlanması
    Gayri müslim okullarının Türkçe muallimi tayininin kararlaştırılması
    Baruthane-i Amire’de dumansız barut imal edilmesi
    Sadrazam Sait Paşa’nın beş fakülteden oluşan bir Darü’l-fünun kurma teklifi
    Afyon-Akşehir hattının işletmeye açılması

  • 1896 Girit’te, Havran’da, Makedonya’da karışıklıklar
    Taşnak Partisi’nin Osmanlı Bankası’nın merkez binasını işgal edişi
    Büyük Güçler’in Abdülhamid’i tahttan indirme planları yapması; İstanbul’da Sultan’a karşı başarısız komplo girişimi
    Eskişehir-Konya demiryolu hattının tamamlanması

  • 1897 Yunanistan’a karşı askeri zafer (Nisan-Mayıs)
    Jön Türk hareketi üzerindeki baskı (Temmuz)
    Mizancı Murad’ın ülkeye geri dönüşü (Ağustos)
    Hindistanlı Müslüman gazeteci Muhammed İnşallah’ın İngiltere’nin Arabistan demiryolu projesinden haberdar oluşu
    Kendisinin Osmanlı Devleti'nin gerçekleştireceği ve finansmanını tüm Müslümanların sağlayacağı Şam-Mekke-Medine demiryolu fikrini öne atarak Hicaz demiryolu fikrinin kamuoyuna yayılmasının sağlanması

  • 1898 Girit’in özerkliği
    II. Wilhelm’in ikinci ziyareti (Ekim-Kasım)

  • 1899 Bağdat Demiryolu imtiyazının Almanlara verilişi (Aralık)
    Damat Mahmud Celaleddin Paşa’nın Paris’e kaçışı
    Arifiye-Adapazarı demiryolu hattının açılması

  • 1900 Kuveyt Emiri ile İngiltere arasında varılan anlaşma
    Abdülhamid’in jübilesi (Ağustos)
    İstanbul Darülfünunu’nun kuruluşu
    Hicaz Demiryolu’nun yapımına başlanması
    Makedonya’da çete faaliyetlerinin artması, büyük devletlerin müdahaleleri
    Rusya ile demiryolu anlaşmasının imzalanması (Bu anlaşma Rusya’nın Bağdat demiryoluna muhalefetini önlemek için yapıldı)
    Hicaz demiryolu inşaatına başlanması

  • 1901 Fransız filosunun Midilli gümrüğünü işgal edişi (Kasım)
    Theodor Herzl’in Filistin konusunda Abdülhamid’le görüşmesi
    Sadrazam Halil Rıfat Paşa’nın ölümü
    Said Paşa, sadrazam (Kasım; Ocak 1903’e kadar)

  • 1902 Paris’te Sabahaddin’in başkanlığında Jön Türk Kongresi (Şubat)
    Dış Örgüt’ün Makedonya’da düzenlediği ayaklanma (Eylül)
    Abdülhamid’in Makedonya için bir reform planı önermesi ve Hüseyin Hilmi Paşa’yı Umumi Müfettiş olarak ataması
    Yemen isyanının tekrar başlaması
    Hereke Fabrikası’na çuha tezgahlarının eklenmesi
    Cum’a-ı Bala ayaklanması

  • 1903 Mehmed Ferid Paşa, sadrazam (Ocak - Temmuz 1908)
    Selanik’te bir dizi terörist saldırı (Nisan)
    Makedonya’da genel ayaklanmanın başlaması (Ağustos)
    II. Nikola ile François-Joseph arasında Mürzsteg buluşması, Makedonya için reform programı
    İdadilerin altı yıla çıkarılması
    Şam Mekteb-i Tıbbiye’sinin kurulması

  • 1904 Sabık Sultan V. Murad’ın ölümü
    Hicaz Demiryolu’nun Maan’a ulaşması (Eylül)
    Haydarpaşa rıhtımının tamamlanarak işletmeye açılması

  • 1905 Makedonya için mali reform tasarısı (Ocak)
    Yemen’de asilerin Sanaa’yı ele geçirmesi (Nisan)
    Abdülhamid’e karşı başarısız suikast girişimi (Temmuz)
    Osmanlılar’ın Sanaa’yı geri alışı (Ağustos)
    Büyük Güçler’in donanmalarının Midilli ve Limni’yi işgal edişi (Kasım)
    Hereke Fabrikası’nda fes imalatına başlanması

  • 1906Akabe krizi
    Sabahaddin’in Paris’te Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti’ni kuruşu
    Selanik’te Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’nin kuruluşu (Eylül)
    Hayfa’dan kalkan ilk trenin Şam’a gelişi
    Hicaz demiryolu işletme idaresi kurularak inşaat işleriyle işletmenin birbirinden ayrılması
    Maan-Tebük hattının açılması

  • 1907 Makedonya’da reformların finanse edilebilmesi için gümrük resimlerinin artırılması (Nisan)
    Hama-Halep hattının işletmeye açılması
    Konya Ovası’nın sulama imtiyazının Anadolu Demiryolu Şirketine verilişi
    Paris’te ikinci Jön Türk Kongresi (Aralık)
    İttihat ve Terakki Cemiyeti ile Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’nin, birincisinin adı altında birleşmesi

  • 1908 VII. Edward ile II. Nikola arasında Reval buluşması (Haziran)
    Said Paşa’nın sadrazamlığı (Temmuz)
    Jön Türk devrimi, Abdülhamid’in Kanun-ı Esasi’yi yeniden ilan etmesi (Temmuz)
    Kâmil Paşa, sadrazam (Ağustos)
    Bulgaristan’ın bağımsızlık ilanı
    Bosna-Hersek’in Avusturya-Macaristan tarafından ilhakı
    Girit’in Yunanistan’a bağlanması (Ekim)
    Seçimler ve Meclis-i Mebusan’ın açılması (Aralık)
    Beykoz Deri Fabrikası’nın Harbiye Nezareti’ne bağlanması
    Osmanlı Cemiyet-i İlmiye-i Baytariyesi’nin açılması
    Osmanlı Mühendis ve Mimar Cemiyeti’nin kurulması
    Hicaz demiryolunun Medine’ye ulaşması (Ağustos)
    Aydın demiryolu işçi ve memurlarının grev yapması (Eylül)
    Hicaz demiryolunun tamamıyla açılması (Ekim)
    Tatil-i Eşgal (Grev) hakkında geçici kanunun yayınlanması

  • 1909 Gayri Müslimlere “bedel” yerine askerlik hizmetinin getirilmesi
    Fecr-i-Ati edebi topluluğunun kuruluşu
    Cemiyetler Kanunu’nun çıkması
    Mekteb-i Tıbbiye’nin, Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye ile birleştirilerek Haydarpaşa’ya nakledilmesi
    Mülkiye Mühendis Mektebi’nin Nafıa Nezareti’ne bağlanması ve Mühendis Mekteb-i Alisi adını alması
    Usul-i Muhasebe-ı Umumiyye Kanunu’nun kabul edilmesi
    İstanbul’da 13 Nisan (31 Mart) ayaklanması, Hareket Ordusu’nun müdahalesi
    Abdülhamid’in hal edilip Selanik’e sürgüne gönderilmesi
    V. Mehmed Reşad’ın tahta çıkışı
    Chester Projesi’nin devlete sunulması

  • 1911 Trablusgarp’ın İtalya tarafından işgali

  • 1912 I. Balkan Savaşı, Abdülhamid’in Selanik’ten Beylerbeyi Sarayı’na nakli (Kasım)

  • 1913 Bâbıâli baskını (Ocak)
    II. Balkan Savaşı ve Edirne’nin geri alınması

  • 1914 Osmanlı İmparatorluğu'nun İttifak Devletleri’nin yanında savaşa girmesi
    Cihat ilanı (Kasım)

  • 1915 Sarıkamış bozgunu, Çanakkale Savaşı
    Doğu Anadolu’daki Ermenilerin tehciri

  • 1916 Arap isyanının başlangıcı

  • 1918 Abdülhamid’in ölümü (Şubat)
    V. Mehmed Reşad’ın ölümü
    VI. Mehmed Vahideddin’in tahta çıkışı
    Mondros Mütarekesi
    İttihatçı liderlerin ülkeden kaçışı

 
Kaynakça

GEORGEON, François, Sultan Abdülhamid, Çev: Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012. GERGER, Mehmet Emin, II. Abdülhamidin İslamı Korumadaki Kudreti, İstanbul: Altınoluk Yayınları, 2014. HASLIP, Joan, Tanrının Gölgesi II. Abdülhamid, Çev: Eşref Özbilen, İstanbul: Profil Yayıncılık, 2008. KISAKÜREK, Necip Fazıl, Ulu Hakan II. Abdülhamid Han, İstanbul: B.D. Yayınları, 1998. HARB, Muhammed, Sultan II. Abddülhamid, Çev: Mustafa Özcan, İstanbul: Ark Yayınları, 2012. LAMARTINE, Alphonse de, Osmanlı Tarihi, Çev: Serhat Bayram, İstanbul: Kapı Yayınları, 2008. SATAN, Ali, "Türkiyede Demiryolunun 150 Yıllık Yolculuğu-Bir Kronoloji Çalışması", Türklük Araştırmaları Dergisi, s. 19, İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2008.